Từ ngày 12/3-14/3/2022 (10-12/2 âm lịch), lễ hội truyền thống Bà Thu Bồn được diễn ra tại thôn Trung An, xã Quế Trung, huyện Nông Sơn. Đây là lễ hội được Bộ Văn hóa- Thể thao và Du lịch công nhận di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia và nằm trong chuỗi các sự kiện của năm du lịch quốc gia 2022 tại tỉnh Quảng Nam.
Tương truyền, Bà Thu Bồn là nữ tướng Chăm rất xinh đẹp, có mái tóc đen, dài óng mượt. Bà đã từng chinh chiến nhiều trận mạc. Trong một lần thất thủ, bà men theo hướng Tây đến Phường Rạnh có địa hình hiểm trở, trước có sông sâu, sau có núi cao che chắn, ruộng đồng bao la, đảm bảo điều kiện quan trọng cho quân cơ, chờ thời cơ thuận lợi để phản công. Bà đã chọn đất này để định cư, làm căn cứ đóng quân, địa điểm lịch sử ấy là Dinh Bà hiện nay.
Cùng với việc chiêu quân và tổ chức luyện binh, Bà Thu Bồn còn cho quân lính đào giếng, đào ao, trồng lúa, chăn nuôi, dạy cho dân trồng dâu, nuôi tằm, quay tơ, dệt vải, cách dùng thảo mộc trong rừng để chữa bệnh cho người và vật nuôi. Vì thế, cho đến bây giờ, trong khu Dinh Bà vẫn còn các địa danh, di tích gắn với Bà Thu Bồn như giếng Bà, ao Bà, vườn Bà, rừng Bà, ghềnh Bà…
Trong một lần giao tranh bị thất bại, Bà Thu Bồn gieo mình xuống dòng sông tự vẫn, thân bà xuôi dòng về miền dưới, được dân làng Thu Bồn (xã Duy Tân, huyện Duy Xuyên) an táng, thờ phụng và xây dựng Lăng Bà ngày nay.
Sau khi qua đời, Bà Thu Bồn đã hiển linh phù hộ cho dân làng vượt qua bao thiên tai, địch họa. Để ghi nhớ công ơn của bà, từ bao đời nay, dân làng Trung An (xã Quế Trung, huyện Nông Sơn) góp công, góp của xây dựng Dinh Bà.
Lễ hội năm nay diễn ra sôi động với Giải bóng chuyền nam Bông Lúa Vàng, Liên hoan nghệ thuật quần chúng, Giải đua thuyền truyền thống. Phần lễ với hoạt động lễ rước Nước và lễ rước Sắc và tế tại Dinh Bà.
Huyện đoàn phối hợp với Trung tâm Văn hóa- Thể thao và Truyền thanh- Truyền hình huyện tổ chức Liên hoan nghệ thuật quần chúng. Những tác phẩm nghệ thuật được diễn tại liên hoan ca ngợi quê hương, đất nước, truyền thống văn hóa- lịch sử dân tộc.
Đoàn viên thanh niên toàn huyện tích cực tham gia giải bóng chuyền, giải đua thuyền; lắp đặt máy rứa tay sát khuẩn tự động để phòng chống dịch Covid-19, tham gia đội hình rước Sắc, rước Nước. Chi đoàn Công an huyện bảo đảm an ninh trật tự trong suốt quá trình diễn ra lễ hội…
Các hoạt động của tuổi trẻ huyện nhà đã tạo sự thành công của lễ hội, góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị của di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia./.