Bệnh thương hàn ở gà là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng trong ngành chăn nuôi gia cầm, ảnh hưởng lớn đến sự tăng trưởng và năng suất của đàn gà. Bệnh này, được biết đến là một dạng nhiễm trùng do vi khuẩn Salmonella gallinarum gây ra, không chỉ đe dọa tính mạng của gà mà còn gây thiệt hại kinh tế đáng kể cho người chăn nuôi. Việc hiểu rõ về thương hàn ở gà, từ nguyên nhân, triệu chứng đến phương pháp điều trị và phòng ngừa, là bước đầu tiên quan trọng trong việc kiểm soát và giảm thiểu thiệt hại do bệnh gây ra.
Bệnh thương hàn ở gà là gì?
Theo lucky88, bệnh thương hàn, còn được gọi là bệnh nhiễm trùng toàn thân cấp tính do Salmonella pullorum và Salmonella gallinarum gây ra, là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng ảnh hưởng đến cả gà con và gà trưởng thành. Bệnh đặc trưng bởi các triệu chứng như tiêu chảy phân trắng, tỷ lệ tử vong cao và có thể lây truyền qua trứng.
Dấu hiệu của bệnh thương hàn ở gà
Dấu hiệu nhận biết ở gà
Theo tham khảo từ những người tham gia đá gà, gà nhiễm thương hàn thường có các triệu chứng rõ ràng và đặc trưng. Tiêu chảy là dấu hiệu điển hình nhất ở gà, với phân trắng, lỏng, chứa nhiều chất nhầy và thường dính vào hậu môn. Gà bệnh thường có biểu hiện lờ đờ, lông xù, mệt mỏi và chán ăn. Một dấu hiệu khác là sưng khớp, khiến gà khó đi lại và có thể dẫn đến liệt. Cần lưu ý rằng thương hàn ở gà có tỷ lệ tử vong rất cao, đặc biệt là trong giai đoạn đầu của bệnh, khi cơ thể gà còn non và sức đề kháng còn yếu.
Dấu hiệu nhận biết ở gà trưởng thành
Ở gà trưởng thành, thương hàn cũng gây ra các biến chứng nghiêm trọng, nhưng các triệu chứng có phần khác so với gà con. Gà trưởng thành thường chán ăn, dẫn đến sụt cân và giảm sản lượng trứng. Tiêu chảy cũng xảy ra ở gà trưởng thành, nhưng thường ít rõ rệt hơn ở gà con, với phân lỏng, màu xanh lá cây. Ngoài ra, gà trưởng thành có thể bị sưng đầu, mặt và mí mắt do dịch tích tụ trong xoang, gây viêm kết mạc, khiến mắt gà đỏ, sưng và chảy nước. Mặc dù tỷ lệ tử vong ở gà trưởng thành do thương hàn thấp hơn ở gà con, nhưng đây vẫn là một nguy cơ đáng kể.
Nguyên nhân gây bệnh thương hàn ở gà
Bệnh thương hàn ở gà, còn được gọi là sốt phó thương hàn, là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn thuộc chi Salmonella, cụ thể là Salmonella enterica serovar Gallinarum gây ra. Vi khuẩn này tấn công hệ tiêu hóa và tuần hoàn của gà, gây ra các triệu chứng như sốt cao, sụt cân nhanh, tiêu chảy và thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Bệnh chủ yếu lây lan qua đường tiêu hóa khi gà ăn phải thức ăn hoặc uống nước bị ô nhiễm. Môi trường ô nhiễm và vệ sinh kém ở các trang trại nuôi gà cũng là những yếu tố thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và lây lan. Ngoài ra, bệnh cũng có thể lây truyền từ gà bệnh sang gà khỏe thông qua tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp.
Để phòng ngừa bệnh thương hàn, người chăn nuôi gà cần giữ chuồng trại sạch sẽ, cung cấp thức ăn, nước uống sạch và tiêm phòng vắc-xin cho gà thường xuyên. Nếu gà có biểu hiện bất thường, cần cách ly và điều trị ngay để tránh lây lan bệnh trong đàn.
Sự lây lan của bệnh thương hàn ở gà
Bệnh thương hàn ở gà có thể lây lan nhanh chóng và thường xuyên theo hai con đường chính:
- Truyền dọc: Quá trình này xảy ra khi vi khuẩn từ buồng trứng của gà mẹ xâm nhập qua trứng và lây nhiễm cho gà con trước khi chúng nở.
- Lây truyền ngang: Trong môi trường ấp trứng, gà con bị nhiễm bệnh có thể truyền bệnh cho gà con khác, biến chúng thành vật mang mầm bệnh. Ngoài ra, gà con bị nhiễm bệnh có thể lây lan bệnh sang gà con khỏe mạnh thông qua phân chứa mầm bệnh trong quá trình cho ăn.
Tổn thương bệnh lý khi mổ khám
Khi mổ khám gà chết vì thương hàn, có thể thấy:
- Gan sưng to, có những đốm trắng hoặc xám nhạt.
- Lá lách phì đại, ruột viêm, xuất huyết.
- Buồng trứng ở gà mái bị viêm, trứng non bị biến dạng.
- Tim, phổi có dấu hiệu xung huyết, tích dịch.
- Ở gà con, túi lòng đỏ chưa tiêu, có mùi hôi thối đặc trưng.
Những dấu hiệu này giúp người nuôi nhận biết và phân biệt với các bệnh khác như bệnh bạch lỵ, E.coli hay bệnh Newcastle.
Cách phòng bệnh thương hàn ở gà
Để phòng ngừa bệnh thương hàn ở gà, việc duy trì vệ sinh môi trường là yếu tố quan trọng. Dưới đây là một số biện pháp hiệu quả để phòng ngừa bệnh này:
Vệ sinh và khử trùng: Định kỳ phun dung dịch POVIDINE-10% PREMIUM 1-2 lần/tuần theo tỷ lệ 10 ml/3 lít nước. Đồng thời, khử trùng trứng kỹ lưỡng trước khi đưa vào máy ấp để phòng ngừa nguy cơ nhiễm trùng.
Tăng cường hệ miễn dịch cho gà: Bổ sung chế phẩm dinh dưỡng là một cách hiệu quả để tăng cường hệ miễn dịch cho gà. Sử dụng NH-ADE-B.COMPLEX định kỳ với liều lượng 1 g/3-4 lít nước và kết hợp với G-POLYACID 1 ml/lít nước để tăng cường sức khỏe cho đàn gà.
Sử dụng kháng sinh phòng bệnh: Để chủ động phòng bệnh, có thể sử dụng kháng sinh như ENRO-10S liều 1 ml cho 6-10 kg thể trọng và COLI 102Z liều 1 g cho 10-14 kg thể trọng. Việc sử dụng kháng sinh phải tuân thủ đúng liều lượng và hướng dẫn của bác sĩ thú y để tránh tình trạng kháng thuốc.
Ảnh hưởng của bệnh thương hàn đến chăn nuôi
Bệnh thương hàn là một trong những nguyên nhân chính gây thiệt hại kinh tế cho người chăn nuôi:
- Tỷ lệ chết cao ở gà con.
- Gà đẻ giảm sản lượng trứng 20–40%.
- Gây suy giảm sức khỏe, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh khác.
- Vi khuẩn Salmonella có thể lây sang người, đặc biệt khi tiếp xúc trực tiếp với phân hoặc thịt gà nhiễm bệnh chưa được nấu chín kỹ.
Do đó, việc kiểm soát và phòng bệnh không chỉ bảo vệ đàn gà mà còn bảo đảm an toàn thực phẩm và sức khỏe cộng đồng.
Tương lai trong kiểm soát bệnh thương hàn ở gà
Hiện nay, ngành chăn nuôi đang hướng tới chăn nuôi an toàn sinh học và giảm sử dụng kháng sinh. Nhiều nghiên cứu tập trung vào việc:
- Sử dụng vaccine sinh học thế hệ mới.
- Ứng dụng probiotic và enzyme tự nhiên để tăng cường miễn dịch đường ruột.
- Áp dụng công nghệ giám sát tự động nhằm phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh qua hành vi ăn uống, di chuyển của gà.
Nếu các biện pháp này được thực hiện rộng rãi, bệnh thương hàn có thể được kiểm soát hiệu quả, góp phần nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm chăn nuôi.
Bệnh thương hàn ở gà là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể gây thiệt hại lớn nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Hy vọng những biện pháp trên sẽ giúp người chăn nuôi phòng ngừa hiệu quả, bảo vệ sức khỏe và năng suất đàn gà.
